«وَ خَضَعَ لَها كُلُّ شَىْءٍ و ذَلَّ لَها كُلُّ شَىءٍ»
خدايا! هر يك از اشياء در برابر قوّت تو خضوع كرده است. اصل معناى خضوع عبارت از اين است كه باطن يك موجود از راه ادراك در برابر موجود ديگر احساس حقارت كرده و تواضع كند. مانند يك شاگرد كه خودش را در برابر استاد، حقير مىشمارد، يا يك جاهل كه در برابر يك عالم قوى و مسلّط احساس كوچكى و حقارت مىكند. نام اين درك و احساس حقارت باطنى خضوع است. پس معناى خضوع احساس حقارت و تواضع باطن است. گاهى انسان از حيث ظاهر و جسم و بدن خضوع مىكند، مثلاً خم مىشود و يا رنگش مىپرد و يا سر خم مىكند. اينها را خضوع نمىگويند بلكه خضوع احساس حقارت باطنى است.
على(ع) خطاب به خداوند متعال عرض مىكند: خدايا، تمام اشياء در برابر قوّت تو خاضع هستند. از اين جا استفاده مىشود كه على(ع) معتقد است كه در باطن تمام اشياء شعور و درك موجود است و تمام اشياء در باطن وجود خودشان عظمت خداوند را درك مىكنند و در برابر خداوند احساس حقارت و كوچكى مىكنند و اين جملهى دعا، مضمون يك آيهى شريفه است و «اِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِن لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ» سورهى اسراء، آيهى 44.
قرآن مىگويد: تمامى اشياء تسبيح خداوند را مىگويند و تمامى اشياء مىگويند: خدايا! تو بىعيب و بىنقص هستى و تو كامل و ما ناقص هستيم، و لكن شما انسانها تسبيح اشياء را درك نمىكنيد. پس كوهها، سنگها، درياها، صحراها، كرهى زمين و همهى موجودات در برابر خدا خضوع مىكنند و خداى عزّ و جلّ را تسبيح مىگويند. على(ع) مىگويد: خدايا، من به وسيلهى آن قوّتى كه در تو است و تمامى اشياء به وسيلهى آن قوّت خاضع شدهاند، از تو درخواست مىكنم.
و ذَلَّ لَها كُلُّ شَىءٍ
خدايا، تمامى اشياء در مقابل قوّت تو ذليل هستند. ذليل، يعنى اين كه اگر خداوند بخواهد و اراده كند كه اِعمال قدرت نمايد، هيچ شىْاى در برابر او قادر به مقاومت نيست، يعنى خداوند فعّال مايشاء است و در برابر او هيچ موجودى نه داراى اختيار است و نه تاب تحمّل و نه تاب مقاومت دارد. خدايا، اگر تو ارادهى اِعمال قدرت به موجودى بكنى، تمام موجودات در برابر ارادهى تو ذليل مىشوند. پس انسانها و موجودات تكوينى و موجودات غيرتكوينى و مادّى و غيرمادّى در مقابل خداوند ذليل هستند.
برای مطالعه کامل مطالب به متن کتاب شرح دعاي كميل (مرحوم حضرت آیت الله صائنی ره) مراجعه شود.